Het AXOR interview
Amale andraos en dan wood: Stealth Building
Amale Andraos en Dan Wood, de oprichters van het architectenkantoor WORKac uit New York, hebben internationale faam gekregen met projecten waarbij ze verbinding tussen stedelijke en natuurlijke omgevingen opnieuw uitvonden. Een daarvan is het Stealth Building in Manhattan (ArchDaily’s gebouw van het jaar 2017). De architecten praten met AXOR over hun project dat de principes van Compact Luxury duidelijk zichtbaar maakt.
De metropool opnieuw uitvinden
AXOR: Hoe ziet de toekomst van het stadsleven er volgens u als architect uit?
Amale Andraos: In de afgelopen twee decennia leek het stadsleven het toekomstbeeld voor iedereen te worden. Nu, met COVID, wordt dit natuurlijk weer in twijfel getrokken, maar ik denk dat het er voor ons nog steeds om draait het stadsleven opnieuw uit te vinden.
Dan Wood: In ons werk proberen we ons altijd af te vragen wat we uit de natuur of het plattelandsleven naar de stad kunnen brengen. Voor ons was dat een interessant gedachte-experiment dat uitgroeide tot een interessante oefening om ons mee bezig te houden. Maar we hadden altijd het gevoel dat het een extraatje was, een bonus. Maar nu zal de pandemie hele grote gevolgen hebben. Veel mensen willen naar buiten, terug naar de voorsteden vluchten, wat ik geen goede ontwikkeling vind. We moeten manieren vinden om de voorzieningen van het plattelandsleven, of het leven in een voorstad, ook in stadskernen aan te bieden.
AA: Ja, precies. Meer buitenruimte, meer tijd voor vrije tijd, zodat het niet alleen om werk en commercie gaat, toch? Het gaat om beleving. Ik kan me voorstellen dat mensen zich op dit moment geïsoleerd voelen en weer meer samen willen zijn.
DW: Ik kan me ook voorstellen dat de manier van werken verandert. Mensen zullen nog steeds thuiswerken, maar misschien komen collega’s langs of hebben we een vergadering in eigen huis. We zien de voordelen van het thuiswerken, maar willen ook niet de hele tijd alleen zijn.
Veranderende behoeften en wensen
AXOR: Wat heeft u van uw klanten uit de stad geleerd over hun veranderende behoeften?
AA: De klanten waar we in de stad mee hebben gewerkt, wilden al deze dingen samenbrengen. Zelfs in de kleinste ruimte is er voor het sociale aspect veel om over na te denken, om binnen en buiten met elkaar te verbinden. We hebben veel daarvan in het Stealth Building in de praktijk gebracht, zelfs op kleine schaal met douches met kleine kassen erbovenop en keukens met kruidentuinen of door ruimte te schrappen om meer met de buitenwereld verbonden te zijn.
AXOR: Wat betekent luxe met het oog op het stadsleven?
AA: Luxe is echt een goed woord dat opnieuw moet worden uitgevonden. Het heeft echt een traditie. Modernisme heeft luxe opnieuw uitgevonden als zuivere functie. Ik denk dat luxe voor ons duurzaamheid is, over de relatie tussen de bebouwde omgeving en klimaatverandering nadenken, op alle niveaus. Het is echt een stedelijk idee. Op een duurzame manier ontwerpen, waarbij het niet alleen om technologie gaat, maar ook op begrenzing.
Verhalen over binnen en buiten
AXOR: Wat kunnen architecten doen om ruimten in stadswoningen niet alleen te optimaliseren, maar ze ook te verbeteren? Ze betekenis of karakter te geven, of zelfs een ziel?
DW: Waar we achter zijn gekomen, is dat buitenruimten altijd positief zijn. We zijn er ook achtergekomen dat ‘outdoors’ in veel verschillende iteraties kan bestaan. In het Stealth Building hebben we gewoon groeilampen toegevoegd en hoewel de varentuin heel weinig toegang tot echte buitenruimte heeft, is de groei weelderig. Goed nadenken over wat bewatering, maakt echt het verschil.
AA: En waar we ook over moesten nadenken, betekenis heeft u al genoemd, is over narratieven, materialen en belevingen. Daarbij moet over een inrichting net zo worden gedacht als over een stad als het gaat om de intensiteit van de ervaring en het creëren van een grote variëteit aan ruimtelijke, materiële ervaringen. We moeten daarnaast mogelijke scenario’s voor ogen hebben voor wat in een inrichting kan gebeuren.
Modernisering van historische gebouwen
AXOR: Waarom heeft u een project als het Stealth Building aangenomen? Wat is voor u de uitdaging of inspiratie bij een project als dit?
AA: Voor ons betekent het opnieuw uitvinden van het stadsleven ons op een duurzame manier bezighouden met adaptief gebruik en zo prachtige oude gebouwen nieuw leven inblazen. Maar ook de uitdaging om meer leefruimte te creëren, is iets waar we ons mee bezighouden. Hoe bouwen we een penthouse dat vanaf de straat niet te zien is?
DW: Het is nog steeds zo fascinerend om een historisch gebouw in ere te houden, maar er tegelijk vol overtuiging andere dingen aan toe te voegen. Hoe kunnen we een gebouw verbeteren en het tegelijkertijd behouden en met een narratief komen, waarbij het er niet alleen om gaat extra vierkante meters te creëren voor maximale winst? Alle ideeën zijn het resultaat van deze uitdaging en van de samenwerking met de klant, met vraagstukken als “Wat is stadsleven en hoe zorgen we voor een buitenruimte?”
Uitdagingen aangaan
AXOR: En welke uitdagingen bracht het Stealth Building dan precies met zich mee?
AA: De uitdaging bij landmarks is bekend. Het is uiteindelijk heel goed gedaan en daarom was het een productieve uitdaging. En zoals Dan zei was het voor ons moeilijk om abstract te denken als we niet weten wie in deze ruimten gaat wonen. Ik denkt dat we hebben geprobeerd om ons manieren van leven voor te stellen die niet zo persoonlijk, maar ook niet generiek zijn. We hadden geen breedte en er was beperkt licht, maar we hadden wel hoogte. We combineerden het feit dat we veel in het midden van het appartement moesten plaatsen met het gegeven dat we extra hoogte hadden om een soort landschap te creëren. Een andere uitdaging was om een penthouse van drie verdiepingen te ontwerpen dat vanaf de straat volledig onzichtbaar was.
Het stealth building en Compact Luxury
AXOR: Hoe maakt het Stealth Building de principes van Compact Luxury zichtbaar?
DW: Compact Luxury betekent meer toevoegen als er minder voorhanden is. We hebben geprobeerd meer te bereiken door compacter te werken. Dat is wat in het Stealth Building is gebeurd. Hoe zorgen we, zelfs in de simplex (een ‘derde ruimte’ tussen de woon- en slaapgedeeltes, met groeilampen en varentuin) voor een gevoel van compact stadsleven met verschillende ervaringen? Hoewel deze ‘derde ruimte’ maar één meter hoog is, hebben we vastgesteld dat we hier veel voor elkaar konden krijgen.
AA: De extra hoogte benutten is wat het verschil maakt, dus de momenten waarin iets verrassends gebeurt dat anders is, echt uit te werken. We bereiken meer met minder als we compacter werken, als we de ruimte in delen opdelen om de verschillende woonervaringen te verbeteren. Dat is luxe. Maar dan op een compacte manier, in tegenstelling tot een uitgestrekt oppervlak dat duurzaam en ruimtelijk is door het design en niet alleen door technologie.
Eenvoudige luxe in de badkamer
AXOR: Hoe zit het met Compact Luxury in de badkamer?
AA: Als we over luxe in de badkamer nadenken, gaat het misschien om een buitendouche of natuurlijk licht, om een raam. Maar als we deze ideeën pakken en ze in een veel dichtere stedelijke omgeving, zoals New York (waar alles compact is), opnieuw uitvinden, is luxe een patroon van mozaïektegels van bomen op de muur om het gevoel van een bos te creëren, of een groeilamp voor de varentuin in de douche. Als we de badkamer binnenstappen, hebben we zo een bijzondere ervaring. Het gaat dus om het idee van luxe dat we hebben voor het dagelijks leven in de stad. En de badkamers vormen het hart in het geheel.
AXOR: Hoe heeft de keuze voor AXOR bijgedragen aan het grote geheel of de beleving die u probeerde te realiseren?
DW: Nou, we hebben gewoon geprobeerd ons de mooiste mengkranen voor te stellen. Ik bedoel, het is een klein moment waarin we met een detail te maken hebben dat onderdeel is van ons dagelijks leven, wat voor de meeste architectonische details niet geldt. En als de mengkranen goed zijn ontworpen ...
AA: ... kunnen we dat voelen. Het is een voorwerp dat we zo vaak gebruiken. Het moet perfect werken. Het moet lang meegaan en echt mooi aanvoelen zonder te overdrijven. En ik denk dat AXOR mengkranen dat doen. Ze hebben geen overdreven design, maar een design dat precies goed is en bijzonder aanvoelt.
Eigen voorstellingen van luxe
AXOR: Wat betekent luxe voor u? Hoe zou u zelf luxe definiëren?
DW: Tijd is helaas geen luxe voor ons.
AA: Als we tijd hebben, gaan we naar de weekmarkt in plaats van iets te laten bezorgen. We kunnen er dan bij stilstaan waar het eten vandaan komt of hoe we willen leven. We proberen deze ideeën ook in ons dagelijks leven in te bouwen. We denken op een nieuwe manier na over de verhouding van werk tot leven, en de grenzen daarvan. Het is een heel belangrijk moment waarop mensen opnieuw gaan nadenken over hun aanwezigheid op de planeet en hun verantwoordelijkheidsbesef.
De invloed van de stad
AXOR: Wat heeft het leven in de stad voor invloed op uw werk?
AA: Ik geloof dat het idee van deze stad nog steeds een idee is van kosmopolitisme. Mensen komen van verschillende plaatsen en achtergronden en New York heeft dat zeker nog altijd. En het is gewoon de interactie en het gevoel van diversiteit dat ons nog altijd trekt, het gevoel om aan projecten deel te nemen waarin dingen samenkomen, zelfs als het dingen zijn die eigenlijk niet bij elkaar horen. We voegen ze gewoon samen en dat zorgt zo voor levendigheid. En ik geloof dat het stadsleven en het nadenken over steden ons werk op elk niveau beïnvloedt. Als we een appartement ontwerpen, denken we hoe dan ook altijd wel over stadsplanning na.
Steeds goed geadviseerd