AXOR röportajı
Amale Andraos ve Dan Wood: Stealth Building
New York’taki mimarlık ofisi WORKac’nin kurucuları Amale Andraos ve Dan Wood, kentsel ve doğal çevreler arasındaki ilişkileri yeniden tanımlayan projeleri için uluslararası beğeni kazandılar. Bu projelerinden biri olan Manhattan’daki Stealth Building binası, ArchDailys tarafından 2017 yılında “Yılın Binası” ödülüne laik görüldü. Ünlü mimarlar, Compact Luxury prensiplerini net bir şekilde yansıtan projelerinin perde arkasını AXOR’a anlattı.
Metropol kavrami evrimleşiyor
AXOR: Kentsel yaşamın geleceğini birer mimar olarak nasıl görüyorsunuz?
Amale Andraos: Geçtiğimiz yirmi yıl içerisinde herkesin önünde sonunda şehirde yaşayacağı düşünülüyordu. Fakat şimdi, yani COVID döneminde, bu konuda soru işaretleri var. Biz ise, kentsel yaşamı yeniden tanımlamayı amaçlayan heyecan verici bir yolda ilerliyoruz.
Dan Wood: Çalışmalarımızda her zaman doğadan ve kırsal yaşamdan şehre neler getirebileceğimizi düşünüyoruz. Bizim için ilginç bir düşünce deneyimi olarak başlayan bu fikir, zamanla beyin jimnastiğine ve bugün yaptığımız işe dönüştü. Bu yaklaşımımız, geçmişte her zaman biraz sıra dışı görülüyordu. Fakat şu an yaşanan pandemi, ciddi boyutlarda değişikliklere neden olacak. Birçok insan şehirden kaçıp kasabalara ve köylere yerleşmek istiyor. Fakat ben bu trendin sağlıklı olduğunu düşünmüyorum. Şehir dışında yaşamanın avantajlarını kent merkezlerinde de sunabilmenin yollarını bulmamız gerekecek.
AA: Aynen öyle. Daha fazla dış mekâna ve boş zamanlarımızda geçirebileceğiniz alana ihtiyacımız var. Şehir yaşamı sadece iş ve ticaret anlamına gelmemeli, değil mi? Sosyal yaşam çok önemli. Şu an yaşanan kısıtlamalar ve kapanmalar nedeniyle insanların tekrar bir araya gelme arzusunda olduklarını düşünüyorum.
DW: iş yaşamında yaşanacak bazı değişiklikler de hayal edebiliyorum. insanlar evden çalışmaya devam etseler bile, örneğin birbirlerini ziyaret edebilir ve toplantılarını kendi evlerinde yapabilirler. Evden çalışmanın avantajlarını hepimiz artık görebilsek de, gün boyunca evde yalnız olmak istemiyoruz.
Ihtiyaçlarda ve isteklerde yaşanan değişim
AXOR: “Şehirli müşterilerinizden” ve değişen ihtiyaçları hakkında neler öğrendiniz?
AA: Çalıştığımız şehirli müşteriler, tüm bunları bir araya getirmek istiyordu. En dar alanlarda bile, sosyalleşebilmek için iç mekânlara ek olarak dış mekânların olması gerektiği düşünülüyordu. Daha fazla dış mekân yaratabilmek amacıyla kapalı alanları verimli kullandığımız Stealth Building’de bu düşüncelerin birçoğunu gerçekleştirebildik. Bu amaçla örneğin üzerinde küçük seralar bulunan duşlar ve sebze bahçesi olan mutfaklar tasarladık.
AXOR: Kentsel yaşamda lüksün tanımı nedir?
AA: Lüks, yeniden tanımlanması gereken güzel bir kelime. Lüksün sürekli yeniden tanımlanması bir gelenek hâline geldi. Modernizme göre lüks, tamamen işlevsellik ile ilgili. Ben ise lüksün sürdürülebilirlik olduğunu düşünüyorum. Yapılaşmanın iklim değişikliğini nasıl etkilediğinin göz önünde bulundurulması gerektiği kanısındayım. Sürdürülebilir yapılaşma, bence şehirleşme açısından önemli bir yaklaşım. Bu yaklaşım yalnızca teknoloji ile ilgili değil, aynı zamanda nelerin kısıtlanması gerektiği üzerinde durulmasını da gerektiriyor.
Iç ve diş mekanlar hakkinda hikayeler
AXOR: Mimarlar, şehirlerde inşa edilen konutlardaki alanları sadece optimize etmek yerine aynı zamanda iyileştirmek için, onlara anlam, karakter ve hatta ruh kazandırabilmek için ne yapabilirler?
DW: Açık mekânların her zaman olumlu karşılandığını fark ettik. “Dış mekân” dendiğinde bunun birçok farklı şekilde yorumlanabileceğini deneyimledik. Stealth Building’de bitki yetiştirme lambaları kullandık. Bu sayede, sera bölümündeki bitkiler dışarıdan fazla ışık almasalar bile çok sağlıklı büyüyebiliyorlar. Biraz da sulandıkları zaman gerçekten çok yol alınmış oluyor.
AA: Ayrıca anlam kazandırmaktan bahsettiniz. Anlatım, malzeme, deneyimler düşünülmesi gereken konular. Şehirler planlanırken düşünülen bu konular, iç mekânların planlanmasında da düşünülmelidir. Kapalı alanlarda yaşanabilecekler göz önünde bulundurularak, çeşitli deneyimlerin ve senaryoların yoğun bir şekilde yaşanabileceği ortamlar oluşturmak gerekiyor.
Tarihi binalarin modernleştirilmesi
AXOR: Stealth Building gibi bir projeyi neden kabul ettiniz? Bu tür projelerde üstesinden gelmeniz gereken zorluklar ve sizi motive eden unsurlar nelerdir?
AA: Kentsel yaşamın sürdürülebilir bir şekilde yeniden tanımlanması, bizce eski binalara yeniden hayat kazandırmak yeni kullanıcıların ortalama ayak uydurabilmelerini sağlamaktır. Üstesinden gelmemiz gereken zorluklara bir örnek ise, sokaktan görünmeyen bir çatı katına nasıl daha fazla yaşam alanı kazandırabileceğimiz gibi çözülmesi gereken problemlerdir.
DW: Tarihî binaları sevmenin yanı sıra onlara farklı bir şeyler katmayı da sevmek, gerçekten etkileyici bir duygu. Bir bina, görünümü değiştirilmeden nasıl geliştirilebilir? Kazandırılan metrekarelerin kâr amaçlı değil, binanın anlatımını ve işlevini desteklemesi nasıl sağlanır? Tüm fikirlerin çıkış noktası, çözülmesi gereken bu tür problemler ve “kentsel yaşam nedir ve daha fazla dış mekân nasıl yaratırız?” konusunda müşteriyle birlikte yürüttüğümüz çalışmalar oldu.
Zorluklarla yüzleşmek
AXOR: Stealth Building’de tam olarak nasıl zorluklar ile karşılaştınız?
AA: Kent simgesi olan binalarda karşılaşılan zorluklar biliniyor. Sonunda her şey gerçekten yolunda gitti, yani bizim için verimli bir çalışma oldu. Dan’in de belirttiği gibi, binada kimlerin yaşayacağını bilmemek, soyut düşünme sürecinde işleri zorlaştırıyor. Yanlış hatırlamıyorsam, hem kişisel olmayan hem de genel olmayan çeşitli yaşam senaryoları hayal ettik. Alanımız geniş değildi ve az ışık alıyordu. Ama tavanlar yüksekti. Dolayısıyla, odaların yüksekliğinden faydalanarak mümkün olduğunca çok şeyi dairelerin ortasına yerleştirmeniz gerektiği kanısına vardık. Bir diğer zorluk, yoldan kesinlikle görünmeyen üç katlı bir çatı dairesi planlamak olmuştu.
Stealth Building ve Compact Luxury
AXOR: Stealth Building, Compact Luxury prensiplerini nasıl yansıtıyor?
DW: Compact Luxury, eldeki az imkânlarla fazlasını yapmak anlamına geliyor. Biz ise daha kompakt olarak daha fazlasına erişmeye çalıştık. Stealth Building’deki başarımız buydu. Kendimize “Simpleks’lere (oturma ve uyku alanlarının arasında bulunan ve bitki yetiştirme lambaları ve bitki serası olan ‘üçüncül odalar’) bile çeşitli deneyimler sunan, yoğun kentsel hayat hissini nasıl kazandırabiliriz?” sorusunu sorduk. Bu “üçüncül odalar” yalnızca bir metre yüksekliğinde olmasına rağmen, buraları çok iyi değerlendirebileceğimizi fark ettik.
AA: Fark yaratabilmek için ekstra yükseklikten faydalanmanız gerekiyordu. Yani, alışılmamış olan sıra dışı çözümler üretmemiz gerekiyordu. Mevcut alan daraldıkça, evdeki imkânlarla daha fazlasını yapmak mümkün oluyor. Mevcut alanı bölümler hâlinde kullanarak, dairelerde yaşayacak olan insanlara daha yüksek bir yaşam kalitesi sunabilmemiz gerekiyordu. Lüks budur. Geniş dairelere kıyasla burada kompakt bir yaklaşım gerekiyordu. Dairelerin sürdürülebilirliği, yalnızca teknoloji ile değil, daha ziyade kompakt bir planlama ile sağlanmalıydı.
Banyoda sade lüks
AXOR: Compact Luxury prensiplerini banyolarda nasıl uygulandı?
AA: Banyoda lüks düşünüldüğünde akla belki dış mekânda duş veya büyük bir pencerenin sağladığı doğal aydınlık gelebilir. Fakat New York gibi yapılaşmanın yoğun olduğu yerlerdeki küçük daireler düşünüldüğünde, lüks kavramı duvarda orman manzarası oluşturan mozaik veya duşta bulunan lambalı bitki serası gibi unsurlara dönüşebilir. Bu durumda, banyoya adım atıldığı zaman farklı bir deneyim ile karşılaşılır. Yani, kentsel yaşama kattığımız faydalı yenilikler lüks olarak düşünülebilir. Banyo ise bu konuda her zaman öne çıkar.
AXOR: genel olarak dairelerin kullanıcılarına iletmeye çalıştığınız etkide/deneyimde AXOR markasını tercih etmenizin nasıl bir katkısı oldu?
DW: En güzel armatürleri hayal ettik. Günlük yaşamlarımızın bir parçası olan ama mimari ayrıntılar ile ilgisi olmayan objeler ile gün içerisinde belki sadece kısa süreler boyunca etkileşimde bulunuruz. Ama armatürlerin tasarımları güzel olduğunda...
AA: ...bunu hemen hissedebilirsiniz. Armatürler, gün içerisinde sürekli kullandığımız objelerdir. O nedenle mükemmel bir şekilde çalışmalıdır. Uzun ömürlü olmalıdır ve abartılı olmayan bir güzelliğe sahip olmalıdır. Bence AXOR’un armatürleri bunu başarıyor. Tasarımları aşırıya kaçmıyor ve tam olması gerektiği gibi. Abartılı olmadıkları için ayrıcalıklı oldukları hissedilebiliyor.
Lüksten kişisel beklentiler
AXOR: Lüks sizin için nedir? Lüksü nasıl tanımlıyorsunuz?
DW: Bizim için lüks, maalesef zaman demek.
AA: Zamanınız varsa eve yemek sipariş etmek yerine pazara gidebilirsiniz. Zamanınız varsa, yediklerinizin nereden geldiğini veya nasıl yaşamak istediğinizi düşünebilirsiniz. Biz de bu fikirleri günlük yaşamımıza entegre etmek istiyoruz ve iş-yaşam ilişkisini ve sınırlarının ne olması gerektiğini yeniden düşünüyoruz. insanların bu gezegende nasıl yaşadıklarını ve sorumluluk bilinçleri üzerinde düşünmeleri çok önemli.
Şehrin etkisi
AXOR: Şehirde yaşam işinizi nasıl etkiliyor?
AA: Bu şehrin hâlen kozmopolit karakterini koruduğunu düşünüyorum. Buraya farklı yerlerden ve kültürlerden insanlar geliyor, New York hâlen böyle bir yer. Bu çeşitliliği ve içerisindeki etkileşimleri hâlen çok çekici buluyoruz. Aynı hissi projelerimizde yakalamak da çok güzel. Bir araya gelmeleri öngörülmeyen şeylerin bir araya geldiği, hatta uyumsuz oldukları düşünülen unsurların buluştuğu projelere dâhil olmak harika bir his. Bu unsurları bir araya getirebilmek ve bu karşılaşmaların içindeki canlılığı hissetmek paha biçilmez bir deneyim. Şehirde yaşamanın ve şehirler üzerine düşünmenin işimizi her açıdan etkilediği kanısındayım. Bir apartman projesi üzerine çalıştığımız zaman, bir yandan şehir planlama ilkelerini de düşünüyoruz.
hansgrohe uzmanları